Pierwszą szopkę przedstawiającą scenę narodzenia Jezusa Chrystusa urządził św. Franciszek z Asyżu w 1223 roku, w skalnej grocie w pobliżu Greccio. Zwyczaj ten rozprzestrzenił się na całe Wlochy, Europę i świat. Ustawiając w stajence figurki Dzieciątka, Maryi, Józefa, pastery, zwierząt...chcemy lepiej uświadomić sobie prostotę, ubóstwo i pokorę, z jakimi przyszedł na świat Jezus Chrystus. On, Król królów, wyrzekł się chwały należnej Mu jako Bogu, ogołocił samego siebie i uniżył, stając się podobnym do ludzi.
( por. Flp 2,6-7)
Iść do kogoś" po kolędzie" oznacza odwiedzić go z racji świąt Bożego Narodzenia, pójść z życzeniami. Kolęda to także ludowy zwyczaj związany z tym okresem. W Polsce mamy bogatą tradycję " chodzenia po kolędzie", choć coraz rzadziej można spotkać prawdziwych kolędników, tj. przebierańców, którzy odwiedzając domy, bawią mieszkańców przedstawieniami, śpiewem kolęd, a czasem także psotami.
Tym słowem określamy także doroczną wizytę duszpasterzy w naszych domach, przypadającą zwykle w okresie Bożego Narodzenia. Jest to okazja do osobistego spotkania z księdzem, wzajemnego poznania się, do rozmowy o ważnych sprawach parafii i rodziny. Kapłan przynosi do naszych domów błogosławieństwo, a w jego osobie naszym rodzinom i dziełom błogosławi sam Jezus Chrystus. Taki wlaśnie jest cel kolędy, dlatego nie pozwólmy, by jej znaczenie przyslaniała nam przysłowiowa " koperta".
Czasem przy okazji wizyty duszpasterskiej kreśli się na drzwiach znaki K+M+B oraz cyfry - datę aktualnego roku. Tradycyjnie litery te interpretuje się jako inicjały imion trzech mędrców : Kacpra, Melchiora i Baltazara, którzy przybyli ze Wschodu do Betlejem. Zapisane w formie C+M+B można także interpretować jako skrót zwrotu Christus mansionem benedicat, czyli " Niech Chrystus błogosławi ten dom".(źródło ; Boże Narodzenie rodzinne święta ks. Bogusław ZemanSSP)
Pieśni oparte na biblijnych opisach narodzin Jezusa, pokłonu pasterzy i mędrców, nazywamy kolędami. Są one swoistym wykładem teologii wcielenia Syna Bożego. Obok kolęd, powstały także ludowe piosenki oparte na motywach bożonarodzeniowych, tzw. kolędy domowe lub pastorałki. Skarbiec tych świątecznych śpiewów kształtował się przez wieki. W Polsce znamy ponad pół tysiąca kolęd. Wiele z nich zawiera aluzje do wydarzeń historycznych okresu, w którym powstawały.
Warto wiedzieć, że nazwa kolęda, używana w odniesieniu do śpiewów o Bożym Narodzeniu, utrwaliła się dopiero w XVII wieku. Wywodzi się natomiast z czasów rzymskich, od słowa calendae, które oznaczało pierwszy dzień miesiąca. Od 153 roku przed Chrystusem szczególnie ważne były calendae styczniowe, kiedy to w Imperium Rzymskim obejmowali swój urząd konsulowie. Dzień 1 stycznia stał się początkiem roku cywilnego i jako taki został potwierdzony przez Juliusza Cezara przy reformie kalendarza, której dokonał w 46 roku przed Chrystusem ( stąd nazwa kalendarz juliański). Rzym świętował hucznie początek roku. Z nastaniem chrześcijaństwa te świąteczne obchody związano z narodzeniem Jezusa Chrystusa,, który swoim przyjściem na świat dał początek nowej erze.
Święta gromadzą i jednoczą rodzinę, umacniają zdrowe więzi jej członków, pomagają nawiązać zerwane. Są wspaniałą okazją do pokonywania uprzedzeń, do wzajemnego przebaczania i podjęcia starań dla budowania lepszej domowej wspólnoty. Dobrze przeżyte święta stają się doświadczeniem i bogactwem całej rodziny; " momentem", za którym się tęskni, do którego się powraca i który chce się ponawiać. Umacnianiu więzi służy także
" świąteczna twórczość" rodziny, która pomoże wypracowywać i wzbogacać skarbiec własnych, domowych tradycji. Pielęgnowanie rodzinnych zwyczajów daje domownikom mocne poczucie wspólnoty.
